InviOcean ve Beyaz Baston Günü: Ortak Bir Özgürlük Felsefesi

15 Ekim, geleneksel olarak Uluslararası Beyaz Baston Güvenlik Günü (International White Cane Safety Day) olarak kutlanır. Bu, tam anlamıyla bir bayramdan çok, toplumun görme engelli bireylerin — tamamen görmeyenler de dahil — aramızda olduğunu hatırlaması için belirlenmiş bir farkındalık günüdür. Aynı zamanda onlarla dayanışma günüdür.

Bugün dünyanın birçok ülkesinde görme engelli bireylerin hakları ve ihtiyaçları konusunda farkındalık oluşturmayı amaçlayan etkinlikler ve eğitim girişimleri düzenlenmektedir. Gözleri bağlanarak yapılan şehir turları, dijital erişilebilirlik üzerine eğitim seminerleri, dokunsal teknoloji gösterileri ve kamu forumları bu etkinliklerden bazılarıdır.

Tüm bunlar sadece etkinlik değil; aynı zamanda topluma bağımsızlık ve eşit fırsat hakkını hatırlatmanın bir yoludur. Bu, erişilebilirliğin bir ayrıcalık değil, çağdaş dünyanın temel bir standardı olduğunu göstermenin bir ifadesidir.

Biz de bu sembolün felsefesini paylaşıyoruz: Nasıl ki basit bir baston şehirde yön bulmaya yardımcı oluyorsa, dijital teknolojiler de bilgiye ulaşma yolunu açmalıdır. Bizim çalışmamız, aynı bağımsızlık ve erişilebilirlik ilkelerinin dijital uzantısıdır.

Dünyanın Gördüğü Bir Sembol

Baston, her zaman görme engelli bir kişinin en sadık yol arkadaşı olmuştur — zifiri karanlıkta yolunu bulmasına yardım eder. Beyaz bastonun olası mucitlerinden biri olarak, görme yetisini kaybeden İngiliz fotoğrafçı James Biggs gösterilir. 1921 yılında, şehirde yürürken insanların dikkatini çekebilmek için bastonunu beyaza boyamıştır. On yıl sonra, beyaz baston resmi olarak tanındı ve kurumsal olarak kabul gördü.

1930 yılında Fransa’da aristokrat kökenli bir kadın olan Guilly d’Herbemont, görme engelli Parislilerin karşılaştığı tehlikelerden endişe duyarak, beyaz bastonu resmi bir simgeye dönüştürmek için sistematik bir çalışma başlattı. Onun girişimleri şunları kapsıyordu:

• “L’Écho de Paris” gazetesinde açık mektup yayımlamak,
• Paris Emniyet Müdürü’nün desteğini almak,
• Görme engelliler kurumlarının yöneticileriyle görüşmeler düzenlemek,
• İlk bin beyaz bastonun üretimini kendi imkânlarıyla finanse etmek.

7 Şubat 1931’de, Fransız hükümet yetkililerinin de katıldığı Cercle de l’Union Interalliée’deki tören, beyaz bastonun resmi olarak tanındığı an oldu. Törende bastonların sembolik olarak bir görme engelli savaş gazisine ve bir sivil vatandaşa verilmesi, görme engelli bireylerin hak mücadelesinde yeni bir dönemin başlangıcını simgeledi.

Uluslararası Beyaz Baston Gününün Kurulması

Fransa’daki resmi tanınmadan sonra beyaz baston Avrupa’da hızla yayılmaya başladı. 1932 yılına gelindiğinde Almanya, İtalya ve İspanya da Fransız modelini benimsemişti; 1935’e gelindiğinde ise beyaz baston Avrupa’nın çoğu başkentinde tanınan bir sembol haline gelmişti.

1950 yılında, Dünya Körler Refah Konseyi Kongresinde beyaz bastonun ilk uluslararası standardı kabul edildi.

15 Ekim 1964’te ABD Başkanı Lyndon Johnson’ın girişimiyle Beyaz Baston Günü ilk kez ABD’de kutlandı.

1969 yılında, Uluslararası Körler Federasyonu (IFB), Kolombo’daki genel kurulunda 15 Ekim’i Uluslararası Beyaz Baston Günü olarak ilan etti.
1972 yılına gelindiğinde, bu gün dünyanın 32 ülkesinde kutlanıyordu.

2025 yılı itibarıyla beyaz baston, 189 ülkede görme engelli bireyler için tanınan resmi bir simge ve kimlik işareti haline gelmiştir.

Beyaz Bastonun İşlevselliği: Basit Bir Destekten Daha Fazlası

Bir görme engelli için beyaz baston, çok işlevli bir araçtır. Dokunsal ve yön bulma görevlerini yerine getirir. Başlıca işlevleri şunlardır:

• Koruyucu İşlev

Baston, kullanıcı önünde bir güvenlik alanı oluşturarak engellerle çarpışmayı önler. Doğru teknikle kullanıldığında, güvenli yolu “hisseden bir uzantı” haline gelir.

• Sesli Yankı (Ekolokasyon)

Bastonun zemine vurması veya sürtünmesi, çevrenin akustik bir haritasını oluşturur. Sesin yankısına göre kullanıcı duvar, direk, araç gibi yüksek engelleri algılar.

• Dokunsal Tarama

Bastonun yüzeyde kaydırılması, düşük engelleri ve yükseklik değişimlerini — örneğin basamakları, bordürleri, rögar kapaklarını, çukurları veya zemin tipini (asfalt, çakıl, karo, beton gibi) — fark etmeye yarar.

• Destekleyici İşlev

Düzensiz yüzeylerde yürürken veya olumsuz hava koşullarında ek denge sağlar.

• Uyarı İşlevi

Beyaz rengi ve bastonun karakteristik hareketleri, diğer yayalara veya sürücülere görme engelli bir kişinin varlığını bildirir. Bu, şehir ortamında ek bir güvenlik katmanı oluşturur.

Teknolojik Evrim

Günümüzün “akıllı bastonları”, temel işlevleri teknolojik yeniliklerle güçlendiriyor:

• Ultrasonik sensörler engelleri önceden algılar,
• GPS navigasyonu rota oluşturmayı sağlar,
• Dokunsal arayüzler titreşimle bilgi iletir,
• Mobil uygulamalar nesne tanıma ve yönlendirme işlevleri ekler.

InviOcean: Dijital Alanın Beyaz Bastonu

Günümüzde dünya giderek daha fazla çevrimiçi hale geliyor; bu nedenle dijital arayüzlerin, uygulamaların, oyunların ve eğitim kaynaklarının erişilebilirliği artık sokaklar ve ulaşım kadar önemli.

Bizim misyonumuz basit ama hayati: Beyaz bastonun şehirlerde yaptığı şeyi, biz dijital dünyada yapıyoruz. Görme engelli ve az gören bireylerin çevrimiçi ortamda özgürce, güvenle ve bağımsız şekilde hareket etmelerine yardımcı oluyoruz.

InviOcean bunu tek başına yapmıyor — biz, topluluklarla, uzmanlarla ve her gün dijital engellerle karşılaşan insanlarla birlikte ilerliyoruz. Onların deneyimlerini dijital dünyada yön bulma rehberlerine, ipuçlarına ve araçlara dönüştürüyoruz.

Neler Yapıyoruz:

• Web sitelerini ve uygulamaları tarayarak engelleri tespit ediyoruz,
• İnternet kaynaklarında güvenli erişim yolları oluşturuyoruz,
• Çevrimiçi gezinmede karşılaşılabilecek zorluklara karşı uyarıyoruz,
• Karmaşık arayüzlerde “dayanak noktaları” sağlıyoruz,
• Erişilebilir kaynak katalogları oluşturuyoruz — dijital dünyanın gerçek haritaları,
• Kullanıcılara eğitim veriyoruz — erişilebilir dijital ortam konusunda bilgi paylaşıyoruz.

Biz, teknoloji çağında beyaz bastonun felsefesinin bir devamıyız. Baston fiziksel engelleri aşmaya yardımcı olurken, biz dijital engelleri kaldırmaya çalışıyoruz. Her gün, adım adım dijital ortamı daha anlaşılır ve güvenli hale getiriyoruz.

Ve bugün, Beyaz Baston Günü vesilesiyle, bu sembolün özgürlük anlamını taşıyan herkesi kutluyoruz. Ayrıca hatırlatmak istiyoruz: Erişilebilirlik, yılda bir kez hatırlanacak bir konu değil, her gün emek verilmesi gereken bir iştir. Bu felsefeye katılın — konuşun, üretin, destek olun ve herkesin kendini güvende hissedebileceği dijital bir dünya inşa etmemize yardımcı olun.